Vanaf 1 mei 2024 gelden nieuwe ontslagregels voor contractuelen bij de overheid. De wetgever heeft een juridisch kader uitgewerkt m.b.t. de motivering van het ontslag en het ‘kennelijk ongegrond ontslag’ dat vergelijkbaar is met dat van werknemers uit de private sector. Ook contractuelen hebben voortaan het recht om de concrete redenen te kennen die tot het ontslag hebben geleid én hebben recht op een schadevergoeding wanneer hun ontslag als ‘kennelijk onredelijk’ wordt beschouwd.
Toepassingsgebied
De ‘Wet tot motivering van ontslag en kennelijk onredelijk ontslag van contractuele werknemers in de overheidssector’ is van toepassing op werknemers met een arbeidsovereenkomst wiens werkgever niet valt binnen het toepassingsgebied van
de CAO-wet. In essentie dus de contractuelen uit de publieke sector. Statutairen worden dus niet geviseerd. Voor hen gelden andere beschermingsmechanismen.
Maar ook sommige contractuelen vallen buiten het toepassingsgebied. De bepalingen gelden immers niet voor werknemers die
| • | ontslagen worden tijdens de eerste 6 maanden van hun tewerkstelling (voor de berekening van die 6 maanden wordt rekening gehouden met opeenvolgende eerdere arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd of voor uitzendarbeid voor eenzelfde functie bij dezelfde werkgever); |
| • | in dienst zijn met een arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid of studentenarbeid; |
| • | ontslagen worden om een einde te maken aan hun tewerkstelling vanaf de eerste dag van de maand volgend op de maand waarin de werknemer de wettelijke pensioenleeftijd bereikt |
| • | ontslagen worden om dringende redenen. |
De wet is ook niet van toepassing op de betrokken werknemers die het voorwerp uitmaken van een ontslag waarvoor de werkgever een bijzondere ontslagprocedure vastgelegd door of krachtens een wettelijke norm moet naleven.
Rechten onder nieuwe regeling
Contractuelen bij de overheid hebben vanaf 1 mei 2024
| • | het recht om voorafgaand aan het ontslag gehoord te worden. |
Zij het niet altijd. De overheidswerkgever die van plan is om een werknemer te ontslaan, is alleen verplicht om die werknemer uit te nodigen voor een voorafgaand hoorgesprek wanneer het ontslag gebaseerd is op ‘redenen die verband houden met zijn persoon of zijn gedrag’.
De werkgever moet zijn uitleg over de feiten en de redenen voor de overwogen beslissing voorafgaandelijk aan de werknemer meedelen. De werknemer moet ook “voldoende tijd” krijgen om het hoorgesprek voor te bereiden of zijn opmerkingen schriftelijk te formuleren.
| • | het recht om de concrete redenen te kennen die tot het ontslag hebben geleid. |
Als een werkgever na het hoorgesprek beslist om de werknemer effectief te ontslaan, dan is die verplicht om dat schriftelijk aan de betrokken werknemer mee te delen. In die kennisgeving moet hij de concrete redenen voor het ontslag vermelden.
Vergoeding
Werkgevers die nalaten om de werknemer voorafgaandelijk te horen of de concrete ontslagredenen mee te delen, zijn de werknemer een vergoeding verschuldigd die overeenkomt met 2 weken loon. De kennisgeving van de opzegging blijft wel gewoon geldig.
Kennelijk onredelijk ontslag
Een kennelijk onredelijk ontslag is ‘een ontslag van een werknemer die in dienst is genomen voor onbepaalde tijd, dat gebaseerd is op redenen
| • | die geen verband houden met de geschiktheid of het gedrag van de werknemer; of |
| • | die niet berusten op de noodwendigheden inzake de werking van de onderneming, de instelling of de dienst; en |
| • | waartoe nooit beslist zou zijn door een normale en redelijke werkgever. |
Is er sprake van een kennelijk onredelijk ontslag dan is de werkgever de werknemer een schadevergoeding verschuldigd. Die stemt overeen met minimaal 3 en maximaal 17 weken loon.
